باسکول چیست؟ انواع، کاربردها، نگهداری و اصول کار

در صنایع مختلفی مانند حمل و نقل، لجستیک، معدن و انواع کارخانجات که از نوع خاصی از ترازوهای بزرگ برای اندازه‌گیری وزن وسایل نقلیه و بار آن استفاده می‌شود. این ترازوهای صنعتی یا با سکول ها (Weighbridge) انجام توزین وسایط نقلیه و بار آنها را به‌طور روان و بدون مشکلات ایمنی یا تطابق با استانداردها امکانپذیر می کنند.اما باسکول چیست و چگونه عمل می‌کند؟ این وبلاگ از اکسیر شیمی به طور کامل به این سوالات پاسخ می‌دهد. همچنین در ادامه با انواع و کاربردهای اصلی این ابزار شگفت‌انگیز آشنا خواهید شد.

باسکول (Weighbridge) چیست؟

باسکول یا ترازوی کامیون، دستگاهی است که برای اندازه‌گیری وزن بارهای بسیار سنگین حمل‌شده توسط وسایل نقلیه استفاده می‌شود. این ترازو از پلتفرم مقاوم فولادی یا بتنی، پایه‌ای ثابت، نمایشگر وزن، جعبه اتصالات و چند سلول حسگر بار یا سنسور تشکیل شده است. تمام این اجزا با هم هماهنگ عمل می‌کنند تا نیروی وارد شده از سوی وسیله نقلیه روی پلتفرم را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کرده و سپس آن را به وزن دقیق بار تبدیل کنند. این دستگاه در صنایعی مانند لجستیک، کارخانجات تولیدی، معدن، و حمل‌ونقل بار کاربرد فراوانی دارد. باسکول، تعیین وزن کالاهای تبادل شده را که رکنی اساسی برای تعیین ارزش کالا و یا خدمات ارائه شده است فراهم می‌کند. همچنین با توجه به اینکه وسایل نقلیه مختلف، اعم از کامیون، کشتی، قطار و یا هواپیما، و راههای ارتباطی چه جاده ای باشد چه ریلی، محدودیتهای مخصوص به خود را دارند، به رانندگان، شرکتهای حمل و نقل، صاحبان کالا و نهادهای نظارتی از قبیل پلیس و گمرکات کمک می‌کند تا بهترین روش و مسیر را برای حمل و نقل سریع، مقرون به صرفه و ایمن بار انتخاب کنند.

اصول و نحوه عملکرد باسکول

باسکول بر اساس اصل اندازه‌گیری وزن وسیله نقلیه عمل می‌کند. این دستگاه فشاری که وزن هر وسیله نقلیه به صفحه باسکول و از طریق این صفحه به لود سلها یا حسگرهای وزن وارد میکند اندازه گیری کرده و سیگنالی الکترونیک متناسب با میزان این فشار به نمایشگر ارسال میکند. سیگنال دریافت‌شده از سلول‌های بار به جعبه اتصالات ارسال می‌شود، که سیگنال‌ها را از هر سلول بار جمع‌آوری کرده و به نمایشگر باسکول منتقل می‌کند. نمایشگر نیز با توجه تنظیمات انجام شده، وزن متناسب با مقدار سیگنالهای دریافت شده را نمایش میدهد.

انواع باسکول ها

در ادامه به معرفی چند نوع اصلی باسکول بر اساس طراحی و کاربرد آن‌ها پرداخته شده است:

باسکول های بالای زمین (Above Ground Weighbridges)
این نوع باسکول ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بر روی سطح زمین قرار می‌گیرند. معمولاً همراه با رمپ‌هایی هستند که به وسایل نقلیه امکان دسترسی آسان به روی باسکول را می‌دهند. باسکول های بالای زمین از نظر هزینه مقرون به صرفه بوده و نصب آن‌ها سریع و آسان است. این نوع باسکول ها معمولاً از بتن و فولاد ساخته شده و برای فضاهایی که زمان استفاده از باسکول محدود است، مثلاً پروژه های ساختمانی، بسیار مناسب هستند.
باسکول های نیمه‌چاهی (Semi-Pit Weighbridges)
بخشی از این باسکول ها داخل زمین نصب می‌شوند که باعث کاهش ارتفاع پلتفرم باسکول و کاهش طول رمپ‌ها و تسهیل دسترسی وسایل نقلیه به باسکول می‌شود. این دستگاه‌ها هم از نظر نگهداری آسان هستند و هم از نظر استفاده بهینه از فضا مؤثرند.
باسکول های کاملاً درون‌چاهی یا نصب‌شده در چاه (Fully In-Ground or Pit-Mounted Weighbridges)
این نوع باسکول‌ها نصب پیچیده‌تری دارند زیرا برای نصب آن‌ها نیاز به آماده‌سازی یک چاه مخصوص است. این باسکولها به‌گونه‌ای نصب می‌شوند که سطح پلتفرم وزن‌کشی با سطح زمین هم‌تراز باشد، که این امر دسترسی وسایل نقلیه را تسهیل می‌کند. نگهداری این نوع باسکول از انواع دیگری سخت تر است زیرا برخی از اجزای اصلی باسکول زیر سطح زمین قرار دارند و همواره در معرض آب گرفتگی هستند.
باسکول های چند پلتفرم (Multiple Deck Weighbridges)
این باسکول ها دارای چندین پلتفرم وزن‌کشی هستند. با استفاده از این دستگاه‌ها می‌توان وزن چندین وسیله نقلیه یا بخش‌های مختلف یک وسیله نقلیه را با دقت بسیار بالا اندازه‌گیری کرد. این نوع بیشتر در مواقعی که نیاز به اندازه‌گیری دقیق وزن محورها و دقت بالا ضروری است، استفاده می‌شود.
باسکول های قابل حمل (Portable Weighbridges)
همانطور که از نام آن پیداست، این باسکول ها به راحتی قابل جابه‌جایی از یک مکان به مکان دیگر هستند. این نوع برای کاربردهایی که توزین موقتی در مکان‌هایی با فضای محدود لازم است مناسب هستند. باسکولهای پرتابل بیشتر در سایت‌های ساختمانی موقت و در شرایطی که نصب یک باسکول ثابت از نظر عملیاتی یا هزینه‌ای ممکن نباشد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نکات مهم در نگهداری از باسکول

نگهداری صحیح از باسکول بسیار حیاتی است، زیرا این کار اطمینان می‌دهد که همیشه نتایج دقیقی به‌دست می‌آورید. علاوه بر این، با نگهداری صحیح، عمر مفید دستگاه افزایش یافته و هزینه مالکیت دستگاه کاهش می یابد.

کالیبراسیون منظم باسکول را طبق توصیه‌های مراجع قانونی (سازمان ملی استاندارد ایران)، سازنده و نیازهای خاص عملیات خود برنامه‌ریزی کنید.
به دنبال علائم سایش و پارگی در سلول‌های بار و دیگر مکانیزم‌ها باشید و اجزای آسیب‌دیده را تعمیر یا تعویض کنید.
گرد و غبار، آوار و باقی‌مانده‌ها را از پلتفرم وزن‌کشی پاک کرده و در صورت وجود، آسیب‌های سطحی را ترمیم کنید.
نرم‌افزار و سیستم عامل های مرتبط با باسکول را به‌روز نگه دارید تا از ویژگی‌های جدید بهره‌مند شوید و ایرادات احتمالی را رفع کنید.
سوابق کامل از تمامی فعالیت‌های نگهداری را ثبت کنید تا بتوانید عملکرد سیستم باسکول خود را بهتر پیگیری کنید.

توزین تانکر و بار در پایانه اکسیر شیمی

در پایانه اکسیر شیمی، از باسکولهای مجهز و مطمئن برای توزین کلیه تانکرها استفاده می‌شود تا عملیات تخلیه و بارگیری کالا به‌طور دقیق و سریع انجام گیرد. باسکول های پایانه اکسیر شیمی به طور منظم و دوره ای توسط موسسات مورد تائید سازمان ملی استاندارد ایران کالیبره می شوند و در هر زمان که لازم باشد این گواهی ها قابل ارائه به مشتریان هستند. همچنین توزین انجام شده در پایانه اکسیر شیمی مورد تائید اداره کل گمرک منطقه ویژه نیز می باشد و در نتیجه تانکرهایی که به پایانه اکسیر شیمی مراجعه می کنند، نیازی به مراجعه به باسکول گمرک نداشته و عملیات توزین انجام شده برای آنها در پایانه، در سامانه گمرک نیز ثبت می شود.